I got your back..

De wervelkolom; Een groot onderwerp, dus niet alles kan in deze blog worden behandeld. Omdat ik veel wervelkolom problematiek zie, zowel primair (oorzakelijk) als secundair (door een oorzaak elders in het lijf), vind ik het belangrijk hier over te schrijven. Deze blog begint met een stukje anatomie en vervolgens zal ik een aantal wervelkolom aandoeningen beschrijven. Deze blog is veelal gericht op aandoeningen aan/met de botten. Neurologische aandoeningen die daarbij kunnen ontstaan of de uitleg hiervan is een mooi onderwerp voor in een volgende blog.

Het zal je niet verbazen dat ook een hond net als wij ruggenwervels heeft. Echter is het aantal wervels verschillend ten opzichte van ons. Een hond heeft 7 nek-, 13 borst-, 7 lende- en 3 sacrale wervels (vergroeid tot een heiligbeen). Oh, en natuurlijk heeft een hond nog tig staartwervels. Op het plaatje is de lumbale wervelkolom te zien, ook wel de lende wervels. De wervels bestaan uit een ‘body’ (5), het wervellichaam. Ze hebben een uitsteeksel naar de rug, de ‘processus spinosus’ (3). Deze kun je goed voelen. Dan heb je een uitsteeksel van de wervel naar opzij, de ‘processus transversus’ (4). Hier worden veel trekkrachten uit de wervelkolom opgevangen doordat spieren hierop ‘aanhechten’. Dan is er nog het facet-gewricht (2), het gewrichtje een beetje aan de rug- en zijkant van de wervel. Tot slot de tussenwervelschijf (6), een soort kussentje wat tussen de wervels druk en beweging kan opvangen. Onder andere de stand van de facet-gewrichten, meer horizontaal of meer verticaal, bepaalt de mate van beweging in dat deel van de wervelkolom. Meer horizontaal zorgt ervoor dat er meer lateroflexie (zijwaarts buigen) plaats kan vinden, zoals in de nek. Meer verticaal zorgt voor meer flexie/extensie (buigen/strekken), zoals in de lage rug. In de onderrug is veel buiging/strekking mogelijk, wat nodig is voor de galop. Deze grote beweeglijkheid vraagt ook om veel rompstabiliteit. In de onderrug ontstaan nog wel eens problemen. Hieronder zijn er enkele beschreven.

Lumbosacrale instabiliteit; Helaas een kwaal die ik met regelmaat in meer of mindere mate

tegen kom. Wellicht dus ook een term die u wel eens heeft gehoord. Zo niet, dit betekent simpel gezegd: Een instabiele onderrug. Specifieker: een instabiliteit tussen de laatste lendewervel (L7) en het heiligbeen (S1-3). De diagnose kan deels worden gesteld door een röntgenfoto, zoals hier weergeven. Bij ‘1’ zie je het uiteinde van het ‘dak’ van het heiligbeen. Deze hoort aan te sluiten op het dak van de wervel ervoor. Je ziet op deze foto dat dit dak in het wervelkanaal ‘3’ hangt, waar de uitlopers van de zenuwen (qauda equina) lopen. Wat je op een röntgenfoto niet kunt zien, is of deze zenuwen ook daadwerkelijk knel liggen door het verzakte heiligbeen. Indien dat het geval is, is er ook sprake van een ‘Cauda Equina Syndroom’ en zijn er neurologische symptomen aanwezig. Voor specifieke diagnostiek moet een scan worden gemaakt. Bij ‘2’ zie je dat de ruimte tussen L7 en het heiligbeen niet mooi rechts is en wat vernauwd lijkt. Hierdoor kan er een te grote druk op de tussenwervelschijf ontstaan. Deze kan uit gaan stulpen en druk op de zenuwen geven of eerder degenereren. De irritatie in het gebied kan later ook voor artrose, stenose of spondylose zorgen.

Spondylose; een term waar veel mensen bang voor zijn. Bij spondylose is er sprake van ‘brugvorming’ aan de buikzijde van de wervel. In principe kan dit overal in de wervelkolom optreden. Echter zie je dit het vaak bij de lende wervels, zoals bij een lumbosacrale instabiliteit van L7-heiligbeen, of bijv. wat lager in het borstgebied. Het is een proces wat ontstaat om de stabiliteit in de wervelkolom te vergroten. Het kan worden getriggerd door  je hond veel en vaak TE zwaar te belasten. De spieren kunnen dit niet opvangen en hierdoor raken structuren geïrriteerd. Spondylose is een pijnlijke aandoening wanneer de brugvorming plaats vindt en de wervels nog niet vast zitten ‘1’. Echter, wanneer de bruggen compleet zijn en de wervel dus vast zit ‘2’, is het op deze plek vaak minder pijnlijk. De bruggen kunnen wel pijn veroorzaken in omliggende weefsels door de druk hierop. Daarnaast is er minder beweeglijkheid in dat deel van de wervelkolom, waardoor er vaak op andere plekken in het lijf wordt overgecompenseerd en klachten kunnen ontstaan.

Artrose, ook een bekende term. Artrose kan overal in het lichaam ontstaan en zo dus ook in de wervelkolom. Een regelmatig voorkomend probleem, zeker bij veel mobiliteit in de gewrichten, weinig stabiliteit van de spieren en veel inspannende fysieke belasting, is artrose in de facet gewrichten. Bij pijltje ‘1’ zie je een ‘gladde lijn’, en bij pijltje ‘2’ is het deel rommelig en ongelijk. Dat is artrosevorming in een facet gewricht. Artrose ontstaat bij een hond snel en gemakkelijk door regelmatige fysieke kortdurende piekbelastingen of veel voorkomende langdurig zware belasting. De stofjes die in het gewricht vrij komen door de te zware belasting zorgen voor het ontstaan en in stand houden het artrose-proces, met veelal vroegtijdige artrose tot gevolg. Als eigenaar kun je hier dus zeker invloed op hebben!

Er is nog te veel om over te schrijven, dus voor nu een opsomming waar jij als eigenaar op kunt letten. Honden met rug problemen vertonen vaak subtiele symptomen. Soms is het alleen gedragsverandering, maar veelal kun je ook de kleine fysieke reacties waarnemen. Honden met rugklachten schudden vaak niet volledig uit, of vertragen de snelheid van het uitschudden. Daarnaast is het niet goed kunnen of willen springen een duidelijk signaal. Het kan zijn dat de hond de rug niet goed kan strekken, maar de hond kan ook te weinig kracht/stabiliteit in de billen of achterpoten hebben. Een hond die buiten op straat snel gaat zitten of liggen, bijvoorbeeld wanneer jij even staat te kletsen, is afwijkend. Een ander belangrijk symptoom wat ik vaak tegen kom is scheef zitten. Hiermee bedoel ik een ‘puppy zit’, dus onderuitgezakt op één bil. Dit doen honden bijvoorbeeld bij te weinig mobiliteit in de onderrug of het bekken. In telgang lopen is een afwijkende gang, echter kan dit ook aangeleerd gedrag zijn. Wanneer een hond altijd in telgang loopt en er niet goed uit te halen is tot een normale draf, is dat afwijkend.

Wanneer een hond met een bolle rug staat of één poot ontlast en/of buiten de massa zet, is dit duidelijk een teken van klachten. Dit kan natuurlijk zowel met de voor- als met de achterpoten zo zijn. Mank lopen is uiteraard een duidelijk symptoom welke ook wordt gezien bij wervelkolom klachten. Een ander subtiel symptoom is het samentrekken van de huid wanneer je de hond aanraakt of wanneer de hond zijn rug moet strekken. Je ziet dan een soort ‘twitch’ in de vacht. Een heel belangrijk symptoom is stijfheid. Soms is het alleen bij het opstaan na rust, soms één pas, soms is het enkele passen, maar soms ook een hele wandeling. Stijfheid is altijd! een pijnsignaal. Honden hebben geen spierpijn omdat zij geen lactaten in hun spieren opbouwen. Zij hebben dus geen verzuring zoals wij dat hebben. Stijfheid is altijd een signaal dat het lijf, met name de gewrichten, van de hond te zwaar zijn belast en er een bepaalde vorm van schade is. Wees daar alert op! Tot slot; Gedragsverandering. Ook daar valt een hele blog over te schrijven.. Plotselinge, soms subtiele, veranderingen in gedrag zijn bijna altijd een teken van fysiek ongemak. Was je hond nooit bang, en schrikt hij nu vaker dan je van hem gewend bent? Is je hond ineens veel spichtiger naar andere honden? Speelde hij altijd graag zelf of met andere honden en doet hij dat nu minder? Lijkt hij ‘lui’ te zijn geworden of denk je dat hij ‘geen zin heeft’ om te trainen of te wandelen? Twijfel niet en laat je hond nakijken. Veelal is het een teken van onderliggend fysiek ongemak. Zowel voor bovenstaande aandoeningen als voor andere ziektebeelden geldt dat hoe eerder je het weet en erop kan anticiperen, hoe meer je progressie kan voorkomen of vertragen. Zo kun je zo lang mogelijk genieten met en van jouw trouwe viervoeter.