Hoe loopt jouw hond?

Een ganganalyse. Mijn inziens een ontzettend leuk onderwerp, waar voor eigenaren ontzettend veel over te leren valt. Om een deel van de ‘afwijkingen’ in een gangpatroon te kunnen begrijpen, gaan we het eerst over de statiek in de voorhand en in de achterhand hebben. Statiek heeft te maken met hoekingen van gewrichten. Om het niet te ingewikkeld te maken, ga ik deze niet allemaal benoemen. Met het beoordelen van de gangen, gaan we het met name over de passen hebben, niet over de wervelkolom. Tot slot bespreek ik ook wanneer er ‘afwijkingen’ zijn.

Laten we in ieder geval beginnen met de voorhand. Het is belangrijk dat de lijn van de top van het schouderblad naar beneden, gelijk aan de achterkant van de voorpoten valt. Het schouderblad zelf hoort met de verticale zwarte lijn een hoek van ongeveer 30° (tot maximaal 45°) te hebben. Wanneer deze hoek minder is dan 30°, worden ook de hoeken van het schoudergewricht en die van de elleboog anders. In dit geval is er sprake van een steil gebouwde voorhand. Er is hierdoor minder ruimte voor spierontwikkeling en stabiliteit en een grotere kans op schouder blessures. Bij een steile voorhand, met een <30° hoek, is er minder ruimte voor de voorwaartse beweging van de poot en zul je dus een kortere paslengte zien. Dan de achterhand. Ook het bekken hoort in een hoek van ongeveer 30° te staan t.o.v. de horizontale rode lijn. Indien deze hoek groter is, staat het bekken achterover gekanteld. Dit zie je veel bij rug-, bekken- of heupklachten. De rode verticale lijn loopt vanaf het bot ‘op’ het heupgewricht, achter de knie en voor de hak langs. De kleine zwarte lijn ‘Line A’, loopt vanaf de zitbeenknobbel verticaal naar beneden. Hoe groter de afstand tussen deze lijn en de achterkant van de voet, waar ‘hoek’ staat, hoe meer hoeking er in de achterhand is. Bij een steile achterhand is de afstand tussen de voet en de zwarte lijn dus heel klein, of gelijk. Bij veel hoeking is die afstand groot (denk aan de Duitse Herders). Meer hoeking in de achterhand zorgt voor een grotere voorwaartse stuwing en een grotere paslengte, maar minder stabiliteit in de onderrug, het bekken en de heupen.

De stap. Dit is een gangpatroon waarbij er altijd 3 poten aan de grond staan. De volgorde van optillen is bijv. linksachter-linksvoor-rechtsachter-rechtsvoor. Wanneer we naar de voorpoot kijken, hoort de voorpoot t.h.v. de neus te eindigen, zoals bij hond A op het plaatje. Wanneer de hond steil is gebouwd in de voorhand, schouderblad hoek <30°, haalt de voorpoot de neus niet, zoals hond B, de paslengte is dan verkort. Een verkorte pas bij correcte hoeking duidt bijna altijd op klachten. Bijv. laag in de nek, aan de schouder, elleboog of pols, maar kan ook ontstaan als gevolg van problemen in de achterhand. De achterpoot komt terecht ter hoogte van de plek van de voorpoot, vlak nadat deze wordt opgetild (net zoals bij de draf, groene pijl). Wanneer er achter meer hoeking is dan voor (bijv. die Duitse Herder), zie je vaak dat de achterpoot scheef naast de voorpoot wordt geplaatst. We noemen dat: crabbing. Dit is dan het gevolg van de bouw van de hond. Het is wel een punt van aandacht, omdat er bij crabbing meer draai- en zijwaartse krachten op de wervelkolom staan in zowel de stap als de draf. Hierdoor ontstaat er tevens veel belasting op omliggende spieren, pezen en ligamenten. Ook hoort de achterpoot uitgestrekt te worden naar achter. Bij een uitgestrekte pas, strekt de hond zijn rug, heup, knie en hak, zoals de hond op plaatje A/B. Bij rugklachten, bijv. zichtbaar door een achterover gekanteld bekken of een bolle! rug in stand of tijdens lopen, of bij heup- en knieklachten, wordt de pas achter verkort! De poot wordt niet uitgestrekt, maar haalt veelal ook niet het spoor van de voorpoot bij het naar voren zetten van de achterpoot. Een uitgestrekte stap vraagt om goede rompstabiliteit. Zonder goede rompstabiliteit is de stap vaak erg stijf (al langere compensatie) of juist heel wiebelig (instabiel). Nog een klein punt om op te letten is het ‘sporen’ opzich. Loopt de hond net zo breed met zijn voor- als met zijn achterpoten? Ja, top! Nee.. dan is dit afwijkend en zijn er mogelijk klachten. Je kunt bijvoorbeeld zien dat voor breder dan het lichaam wordt geplaats of achter juist smaller dan het lichaam. Tot slot die rode driehoek. Dit noemen we een ‘luchtfiguur’. Wanneer je hond stapt of draaft kun je luchtfiguren tekenen. Dit kan helpen bij het beoordelen of je hond met één van de poten afwijkend loopt. De luchtfiguren horen namelijk links en rechts gelijk te zijn. Afwijkingen duiden op klachten, omdat dat betekent dat o.a. de paslengte anders is dan bij de andere poten.

Amble. Dit is een versnelde stap. Tijdens een amble bewegen twee poten aan één zijde vrijwel tegelijk, zoals hond B. De poten aan de andere zijde staan op de grond. Er is dus geen sprong- of zweefmoment! Een amble ontstaat vaak doordat de hond versnelt vanuit de stap, maar (nog) niet over gaat in draf. Het kan ook een teken zijn van bijv. rugproblemen. Hond A loopt in correcte stap, 3 poten aan de grond. Probeer je hond wanneer hij in amble loopt weer te laten stappen of laat hem overgaan in de draf. Veel in amble lopen zorgt voor extra belasting in de wervelkolom door de draai- en zijwaartse krachten.

Draf. Tijdens de draf staan er twee poten aan de grond en bewegen de poten in de diagonaal. Rechtsvoor met linksachter en linksvoor met rechtsachter; zoals op de foto van deze hond hiernaast. Bij het wisselen van de belaste poten vindt er een sprong/zweefmoment plaats. De draf is een wervelkolom stabiele gang, maar er vindt wel rek op spierstructuren plaats. De rug hoort ‘recht’ te zijn en niet bol! Net als in de stap, hoort de voorpoot tot de neus te komen, de achterpoot in de voorpoot te sporen (groene pijl van het eerdere plaatje) en de achterpoot te worden uitgestrekt. Vaak is er sprake van klachten bij een correcte hoeking met verkorte paslengte. Een hond die niet wil/kan draven vindt ik ook duidelijk afwijkend!

Telgang. De telgang is een afwijkende draf! Het lijkt op een amble, maar er vindt bij een telgang wel een sprong/zweefmoment plaats. Soms is het aangeleerd gedrag vanuit de puppy tijd. Dit is gekomen door dat de jonge hond de eigenaar niet kon bij houden in 'stap' en doorschoot in telgang. Veelal kun je door tempo aanpassingen de hond weer uit telgang halen. Lukt dit niet, vind ik dit afwijkend. Een telgang geeft veel belasting op spieren en pezen. Daarnaast geeft het draai- en zijwaartse druk in de wervelkolom. Een hond die veel in telgang loopt staat vaak ook afwijkend, bijvoorbeeld met een achterover gekanteld bekken/bolle rug. Iets anders wat je kunt zien is dan één van de poten wordt ontlast in stand.

Galop. Een natuurlijke gang. Honden die niet graag stappen of draven, kunnen makkelijk doorschieten in galop. Een belangrijke afwijking is het niet goed buigen/strekken van de wervelkolom. Honden die niet zoals op het plaatje kunnen galopperen (volledige buiging/strekking), hebben vrijwel altijd klachten. Ik zie het veel in filmpjes voorbij komen dat honden wel buigen, maar daarna met een nog steeds! gebogen rug de poten ietsje naar achteren strekken. Ik noem dat een 'in elkaar gedoken galop' en dit is wat je niet graag wilt zien! Tijdens de galop hoort er in de onderrug en de overgang naar het bekken een grote strekking plaats te vinden. Honden met rugklachten zullen dit niet doen/willen doen omdat dit pijn in de onderrug oplevert. Het resultaat is die in elkaar gedoken galop. Daarnaast is het afwijkend als een hond zijn twee achterpoten tegelijk afzet tegen de grond. We noemen dit ‘bunny hoppen’. Bunny hoppen duidt vaak op bekken of heupklachten. Wat je veelal ziet bij bunny hoppen is dat de achterpoten en de rug ook niet goed worden gestrekt en dat ze als het ware stuiteren op hun achterpoten. Je wilt graag een klein verschil van afzet moment zien tussen links en rechts achter. Zie je dit niet, en doet jouw hond aan bunny hoppen, trek dan aan de bel!

Kortom, kijk eens goed naar je hond. Film de gangen een keer met je telefoon. Speel het vertraagt af in slow motion en kijk goed naar wat je ziet. Loopt de hond gelijk, of zie je toch kleine verschillen? Het maken van (vertraagde) filmpjes geeft vaak veel informatie over de lichamelijke situatie van jouw hond. Meer uitleg met filmpjes zijn te vinden op mijn Instagram: praxis.dierfysiotherapie. Ook te vinden via het icoontje onderaan de website.